Abort Materyalinden Kromozom Analizi

Habitualabortus (=tekrarlayan gebelik kaybı=düşük) olgularının %50’sine kromozom hastalıklarının yol açtığı bilinmektedir. Düşük materyalinde saptanabilecek kromozom anomalisi daha sonraki gebeliklerin planlanmasında yol gösterici olacaktır.

Habituelabortusları göz önüne alarak hesaplanan risk değerleri aşağıdaki tablo da gösterilmiştir.

Ayrıca düşüklerde anne yaşının önemli bir faktör olduğu bilinmektedir. Elde edilen veriler 25 yaşından sonra yükselmeye başlayan abort riskinin, 45 yaş üstü kadınlarda %75-80'lere ulaşabildiğini göstermektedir. Yaşa bağlı gelişen abort riski yüzdeleri aşağıda sunulmuştur.

FETÜSE VEYA ABORTA AİT KROMOZOMAL ANOMALİLER
Yapılan çalışmalarda gebelik kayıplarının %80’inden fazlasının ilk trimesterde olduğu ve fetüs ya da aborta ait materyallerin analizlerinin yaklaşık %50-70’inde sitogenetik anomali (otozomaltrizomi (% 60), monosomi X (% 20) ve poliploidi (% 20) saptandığı bildirilmektedir.

Abort materyalinde anöploidi saptanması durumunda bir sonraki gebeliklerde kromozomal anomali riski %70 iken ilk abortuslarındakromozomal anomali bulunmayan hastalarda aynı oran %20 olarak bulunmuştur.

Bu nedenle gebelik kayıplarının tekrarlama risklerini öngörebilmek amacıyla abort materyalinin kromozom analizi, FISH ve Array CGH yöntemler ile analiz edilmesi sıklıkla önerilmektedir. Kromozom ve FISH analizi ile etiyolojinin aydınlatılamadığı durumlarda aynı doğrultuda ancak çok daha yüksek çözünürlükte analiz imkânı sunan ve hücre kültürü gerektirmeyen Array CGH yöntemi kullanılmaktadır.

ECA General GuidelinesandQualityAssuranceforCytogenetics kılavuzunda, yeterli kalite kriterlerini sağlayan abort materyalleri için hücre kültürü başarı oranı yaklaşık %60 olarak bildirilmektedir. Ayrıca kültürde başarı elde edilen örnekler de ise maternal hücrelerin daha fazla çoğalması nedeniyle %4.4-29 oranında anneye ait sonuç verilebildiği bildirilmektedir.

Bu nedenle TheAmericanCollege of ObstetriciansandGynecologists Komitesi tarafından 2015 yılında tekrarlayan gebelik kayıpları için ArrayCGH’in rutin analizlerin tamamlayıcısı olarak kullanılması önerilmektedir. Array CGH; tüm kromozomları analiz ederek; genom boyunca DNA kopya sayısındaki değişimlere bağlı olarak ortaya çıkan kromozom anomalilerini saptayabilen karyotip ve FISH analizi ile ilgili sınırlamaları elimine edebilen bir tekniktir. Array CGH ile hedef bölgelerde detaylı analizler yapılarak tanısal belirsizlikler minimalize edilebilmektedir. Yeni nesil sekans analizi (NGS) ile ise abort materyali üzerinde yapılan çalışmalar henüz net değildir, devam etmektedir.

Tekrarlayan gebelik kayıplarının etiyolojisinin aydınlatılmasında genel uygulama sadece eşlerin genetik anomaliler açısından analiz edilmesi olabilmektedir. Ancak anne-baba adayının sitogenetik incelemeleri normal bulunmasına rağmen fetüste veya embriyoda gonadalmozaisizme bağlı olarak kromozom anomaliler ortaya çıkabilmektedir. Bu durum abort materyalinin analiz edilmesinin oldukça önemli bilgiler sunduğunu bir kez daha göstermektedir.

ABORT MATERYALİNDEN KROMOZOM ANALİZİNDE KÜLTÜRÜ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Tüm dünyada abort materyalinden sitogenetik analizin limitleri bulunmaktadır. Kromozom analizinde hücre kültürünün başarısı dokunun canlılığına bağlıdır. Özellikle missedabortus vakalarında fetüs ex olduktan sonra geçen sürenin çok uzun olabilmesi gibi nedenlerle dokunun viabilitesi ciddi olarak etkilenmekte ve kültürde hücre çoğalması sağlanamamaktadır.

Ayrıca gönderilen materyalin infekte olması, diğer dokularla kontamine olması, doku dejenerasyonu (eski IU-ex) ve embriyodaki ağır kromozom değişiklikleri de kromozom elde edilmesini güçleştirmektedir. Yine maternalkontaminasyon, taşıma ve saklama koşulları (örn. formole konmuş ve/veya infekte olmuş materyal) ve yeterli miktarda canlı doku alınamaması gibi nedenlerle doku kültürü aşamasında %10-60’a varan başarısızlık oranları literatürde bildirilmektedir.